سرطان روده بزرگ ? پیشگیری تا درمان + دکتر معتمدی
سرطان روده بزرگ ، بیماری است که در اکثریت مواقع علائم خاموش دارد و به راحتی قابل تشخیص نیست ، رشد سلول های سرطانی در کولون یا رکتوم که بخشی از روده بزرگ است ، منجربه بروز سرطان روده می شود. بیشترین دلایل مبتلا شدن به این نوع از سرطان که یکی از بیماری های روده است ، سبک زندگی و افزایش سن هستند. عاملی چون ژنتیک به ندرت باعث بروز این بیماری می شود. تا انتهای این مطلب از دکتر وحید معتمدی ، بهترین متخصص کلورکتال تهران همراه باشید.
علائم سرطان روده بزرگ
طبق تجاربی که مراجعه کنندگان داشته اند ، شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از :
- درد شکم
- خونریزی مقعد
- وجود خون در مدفوع
- نفخ و دل پیچه
- دفع ناقص مدفوع
- کاهش وزن شدید و ناخواسته
- ضعف و خستگی مداوم
- یبوست
اگر به علائم ذکر شده مبتلا بودید و در مدت زمان کوتاهی بهبود پیدا نکردید ، حتماً به بهترین جراح سرطان روده بزرگ در تهران مراجعه کنید تا علت بررسی شود.
عوامل خطرزا در ابتلا به سرطان روده بزرگ
عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی ، فعالیت بدنی کم ، چاقی ، مصرف دخانیات ، مصرف نوشیدنی های الکلی ، سن و سال و غیره ، زمینه ساز این بیماری مرموز هستند. این بیماری معمولاً با تومور خوش خیم آغاز و به مرور زمان به سرطان تبدیل می شود. در ادامه ، به بررسی عوامل اصلی خطرزا می پردازیم.
رژیم غذایی. مصرف فیبر ، میوه و سبزیجات به مقدار کم و در عوض ، استفاده از رژیم غذایی پرچرب ، غذاهای فراوری شده مثل کنسروها ، سوسیس و کالباس از خطرات ابتلا به بیماری سرطان روده بزرگ است.
پولیپ ها. با رشد توده های خوش خیم در دیواره روده بزرگ ، این بیماری آغاز می شود و زمینه ساز خطر ابتلا به این بیماری است.
سن و سال. معمولاً افراد بالای 50 سال ، بیشتر درگیر این بیماری خطرناک می شوند ولی ابتلا به سرطان روده بزرگ ، در هر سنی دور از انتظار نیست.
عواملی از جمله چاقی ، مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکلی ، بعنوان دلایل عمده و پر خطر برای ابتلا به این عارضه شناخته شده اند.
سابقه پزشکی. کسانیکه یک بار قبلاً درگیر این بیماری شده اند و خانم هایی که تجربه ابتلا به سرطان تخمدان ، رحم یا پستان را داشته اند ، در خطر بیشتری برای مبتلا شدن به سرطان روده بزرگ هستند. دلیل اصلی ابتلای چنین افرادی ، ژن های مسئول هستند ، چون این افراد حامل ژن های مذکور هستند.
بیماری کولیت اولسروز. این بیماری منجر به ملتهب شدن پوشش دیواره روده بزرگ شده و می تواند زمینه ساز ابتلا به سرطان کولورکتال شود.
طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ
طول عمر بیماران مبتلا به این نوع سرطان ، بستگی به مرحله سرطان و پیشرفت سرطان دارد. در اصل سرطان روده بزرگ ، هم در سمت راست و هم در سمت چپ روده بزرگ اتفاق می افتد. در تحقیقات جدید به این نتیجه رسیده اند که بروز سرطان در جایی که شروع می شود ، شانس زنده ماندن بیمار را افزایش یا کاهش می دهد. برای درک بهتر ، مثالی را ذکر می کنیم. هنگامی که سرطان در سمت چپ روده بزرگ اتفاق بیافتد ، به علت نزدیک بودن به مقعد ، علائمی چون خونریزی و انسداد نسبی باعث می شوند که بیمار به سرعت متوجه تغییرات غیرطبیعی شود و در همان مراحل اولیه ، اقدام به درمان بیماری سرطان روده نماید. اما متاسفانه سرطان روده هنگامی که در سمت راست اتفاق بیافتد ، با نشانه های کمتری همراه است ؛ به همین دلیل فرد دیرتر متوجه تغییرات غیرطبیعی می شود ودر نتیجه دیرتر اقدام به درمان می کند یا زمانی برای درمان اقدام می کند که بیماری در مرحله وخیم است.
آیا سرطان روده بزرگ قابل درمان است ؟
در جواب باید اعلام کردن که بیماری سرطان روده جزو بیماری های روده است که اگر به زودی تشخیص داده شود ، قابل درمان است. بنابراین ، تشخیص بیماری در مراحل اولیه ، منجربه درمان کامل بیماری می شود. متاسفانه سرطان روده بزرگ ، سومین عامل مرگ است و کم توجهی به درمان آن می تواند منجربه مرگ شود. اگر علائم ذکر شده را احساس کردید یا دچار تغییرات غیر طبیعی شده اید ، حتماً به یک متخصص مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای تشخیص یا درمان بیماری انجام شود. در واقع ، روده بزرگ را کولون یا رکتوم نیز می نامند. روده بزرگ از قسمت تحتانی راست شکم و پس از اتمام روده باریک شروع می شود. این روده تشکیل شده از 6 قسمت می باشد :
- سکوم
- کولون صعودی
- کولون عرضی
- کولون نزولی
- کولون سیگموئید
- رکتوم
وظیفه روده بزرگ چیست ؟
به طور کلی می توان گفت روده بزرگ 5 وظیفه اصلی بدن را به عهده دارد که تحت تاثیر سرطان روده بزرگ عملکرد آن مختل می شود. این وظایف عبارتند از :
- جذب آب و مواد غذایی
- ترشح هورمون های خاص
- به حرکت در آوردن موتد غذایی به سمت انتهای دستگاه گوارش
- شکل دادن به مدفوع و دفع آن
مواد غذایی که جذب نشده اند ، از طریق روده باریک وارد کولون می شوند. در کولون آب و فیبر مواد غذایی جذب شده و منجر به ایجاد مدفوع خواهد شد. سپس مدفوع از قسمت انتهایی روده دفع خواهد شد.
سرطان کولون
مهم ترین بخش حیات ، سلول ها هستند و روده بزرگ مملو از سلول های مختلف می باشد. در حالت طبیعی و در بدن فرد سالم سلول ها رشد می کنند ، تقسیم شده و به تولید سلول های بیشتر می پردازند. اما زمانی که رشد سلول ها به صورت غیر طبیعی باشد ، منجر به ایجاد توده ای به نام تومور خواهند شد. این تومورها دو نوع خوش خیم و بدخیم هستند. در سرطان کولورکتال ممکن است که روده بزرگ ، رکتوم یا آپاندیس را درگیر کند. یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در ایجاد سرطان روده بزرگ ، آندوم ها یا پولیپ های روده بزرگ هستند.
ابتلا به این سرطان ارتباطی به سن ندارد و در هر سنی ممکن است ایجاد شود. اما اغلب و حدود 90 درصد بیماران مبتلا به این بیماری ، افراد بالای 40 سال می باشند. بعد از 40 سالگی ، با گذشت هر 10 سال ، ریسک ابتلا به این سرطان دو برابر خواهد شد. افرادی که بیماری های التهابی همچون کولیت اولسراتیو مبتلا هستند یا در اقوام درجه یک آن ها ، سابقه ابتلا به این سرطان وجود دارد ، بیشتر در معرض سرطان روده می باشند. همچنین افرادی که از سابقه ابتلا به پولیپ برخوردارند نیز از این قبیل افراد می باشند.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد ، در مراحل ابتدایی سرطان روده و اکثر پولیپ های دستگاه گوارش علائمی ندارند. اما به افرادی که ریسک ابتلا به این بیماری را دارند ، توصیه می شود که بعد از سن 40 سالگی ، معاینات معمول همچون تست خون مخفی در مدفوع و کولونوسکوپی را انجام دهند. در صورتی که این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود ، احتمال بهبودی فرد حدود 80 درصد است ، به همین دلیل مهم ترین اقدام در سرطان روده ، تشخیص زود هنگام آن می باشد.
برای تشخیص سرطان روده بزرگ انجام چه اقداماتی ضرورت دارد ؟
همانطور که گفته شد ، معاینه دقیق و زود هنگام افراد در تشخیص و درمان قطعی بیمار تاثیر گذار است. معاینه رکتال یکی از مهم ترین مراحل معاینه محسوب می شود. بیشتر تومورها و پولیپ های کولورکتال در انتهای روده قرار دارند و به راحتی با انگشت قابل دسترس می باشند.
در ادامه برخی از روش های تشخیص این بیماری را نام می بریم :
- انجام آزمایش های معمول به خصوص تست شمارش خون بسیار موثر است.
- کولونوسکوپی : برای مشاهده دقیق طول کولون ، از وسیله ای به نام کولونوسکوپ استفاده می شود. این دستگاه از طریق مقعد وارد روده خواهد شد.
- بیوپسی روده بزرگ : حین کولونوسکوپی قسمتی از روده بزرگ را برداشته تا با استفاده از میکروسکوپ به بررسی آن بپردازد.
- انجام آزمایشات خون
- سی تی اسکن : در برخی موارد به منظور بررسی حفره شکم ، لگن و حتی ریه ها سی تی اسکن انجام می شود.
- ام آر آی : در موارد بسیار خاص می توان از تست های اندوسونوگرافی و گرافی سینه استفاده نمود.همچنین ، این بیماری را می توان با بافت برداری از کولون ، از طریق سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی تشخیص داد. پس از این کار ، معمولاً تصویربرداری پزشکی انجام می شود تا از سیر انتشار آن مطلع شوند.
با غربالگری سرطان در بالای 50 سالگی ، احتمال مرگ و میر ناشی از این بیماری را کاهش دهید. از جمله مزایای دیگر کولونوسکوپی این است که پولیپ ها برداشته می شوند.
درمان سرطان روده بزرگ در تهران
اصلی ترین درمان سرطان روده ، جراحی می باشد. در این نوع جراحی قسمت درگیر روده به اضافه قسمتی از روده که سالم است و در اطراف ناحیه درگیر قرار دارد ، برداشته خواهد شد. در این حالت اغلب دو سر روده را به یکدیگر پیوند می زنند. اما برای برخی از بیماران ممکن است انجام کولوستومی ضرورت پیدا کند. برای اغلب بیماران مبتلا بعد از جراحی سرطان روده بزرگ در تهران ، انجام کموتراپی از اهمیت بالایی برخوردار است. افرادی که سرطان روده آن ها در انتهای روده بزرگ و رکتوم قرار دارد ، با توجه به اینکه بیماری در چه مرحله ایست و تا چه حد پیشرفت داشته ، ابتدا قبل از جراحی ، کموتراپی و رادیوتراپی انجام می شود ، سپس جراحی صورت می گیرد. در این افراد بعد از عمل جراحی ، کمورادیو تراپی انجام خواهد شد.
جراحی HIPEC
یکی از روش های درمان سرطان روده بزرگ می باشد که در آن ابتدا حفره شکم از توده های سرطانی پاک شده و سپس با داروی کموتراپی پر می شود. پس از اینکه حفره شکم و لگن کاملا از هرگونه توده سرطانی پاک شد ، مواد شیمیایی ای که تا 42 درجه سانتی گراد گرم شده به کمک پمپ های خاص به داخل شکم منتقل می شوند. طی این مدت برای جلوگیری از افزایش دمای بدن و نگه داشتن آن در حد طبیعی و نرمال ، از تجهیزات خاصی استفاده خواهد شد. این اقدامات معمولا حدود 2 ساعت طول می کشد. گرم کردن ماده شیمی درمانی موجب افزایش تاثیر آن خواهد شد و منجر به از بین رفتن سلول های تومورال باقی مانده و کم شدن ریسک عود آن می شود.
فواید HIPEC
- HIPEC تنها در اتاق عمل و حین جراحی سرطان کولورکتال در تهران انجام می شود و نیاز به تکرار آن نیست.
- حدود 90 درصد مواد شیمی درمانی در حفره بدن باقی مانده و وارد جریان خون نمی شوند. بنابراین ، این روش عوارض جانبی کمتری خواهد داشت.
- می توان از دوزهای بالاتر داروی شیمی درمانی استفاده نمود.
- HIPEC قابل استفاده در هر سنی می باشد و برای بزرگسالان و کودکان مناسب است.
عوارض جانبی HIPEC
بعد از جراحی لازم است که بیماران تحت مراقبت های ویژه قرار بگیرند ، چرا که تغییرات آب و الکترولیت در بدن آن ها اتفاق می افتد. با توجه به اینکه در دستگاه های گوارش بیماران تغییرات به خصوصی پیش می آید ، لازم است مدتی تحت تغذیه وریدی یا با لوله مصنوعی قرار بگیرند.
راه های پیشگیری از سرطان روده بزرگ
راه های بسیاری وجود دارد که پیگیری و مداومت در آن ها سبب کاهش ابتلا به انواع سرطان ها از جمله سرطان روده بزرگ خواهد شد.
- تغییر سبک زندگی : با تغییر عادت های روزانه و تبدیل آن ها به عادت های صحیح می توانید از ابتلا به سرطان پیشگیری نمایید.
- غربالگری سرطان روده بزرگ : افرادی که به دلیل ژنتیک و سابقه خانوادگی ابتلا به این نوع از سرطان بیشتر در معرض خطر هستند ، لازم است در سن 50 سالگی به منظور پیشگیری و تشخیص زود هنگام ، این آزمایش را انجام دهند.
- مصرف میوه ، سبزیجات و غلات سبوس دار : سبزیجات و میوه ها دارای ویتامین ، ماده معدنی و انتی اکسیدان زیادی هستند که در پیشگیری از ابتلا به سرطان نقش بسزایی دارند.
- پرهیز از مصرف الکل : اگر نوشیدنی های الکی مصرف می کنید ، توصیه می شود مصرف آن را کاهش داده و قطع نمایید.
- ترک مصرف سیگار و دخانیات : دخانیات یکی از عوامل اصلی و مهم در ابتلا به سرطان ها هستند. به همین دلیل ، لازم است برای سلامتی خود و اطرافیانتان مصرف آن را ترک نمایید.
- ورزش کردن : پیاده روی ، داشتن فعالیت و ورزش کردن حتی 30 دقیقه در روز ، تاثیر زیادی در سلامت بدن دارد. می توانید با تمرین های ساده و در بازه زمانی کوتاه ، شروع به ورزش کردن کنید و به مرور به زمان ورزش کردن خود و انجام سایر حرکات ورزشی اضافه نمایید.
- به وزن خود اهمیت دهید : با ورزش کردن و داشتن رژیم غذایی سالم می توانید وزن خود را کنترل کرده و در یک وزن متعادل بمانید.
آزمایش های غربالگری سرطان روده بزرگ و نحوه انجام آن ها
- آزمایش DNA مدفوع : در این آزمایش نشانه های جهش ژنتیکی DNA در مدفوع مورد بررسی و آزمایش قرار می گیرند.
- آزمایش ایمونو شیمیایی مدفوع – FIT : با توجه به خون های مخفی در مدفوع ، این آزمایش انجام می شود.
- کلونوسکوپی : توسط یک دستگاه که دارای لوله و دوربین است ، داخل روده مورد مشاهده و بررسی قرار می گیرد.
- کلونوگرافی CT : با استفاده از اشعه ایکس تصاویر مربوط به روده بزرگ ضبط می شود.