شقاق

شقاق مقعد در اصل یک شکاف یا زخم در ابتدای مقعد است که می تواند با درد ، خونریزی مقعدی و غیره همراه باشد و به طور معمول در پایین یا بالای سوراخ مقعد قرار دارد. بروز بیماری شـقاق یا فیشر می تواند دلایل بسیار زیادی داشته باشد و به علت اینکه این بیماری در ناحیه نشیمنگاه است می تواند با درد همراه باشد. دکتر وحید معتمدی ، بهترین متخصص بیماری های مقعدی در تهران است ، برای درمان بیماری های روده بزرگ و مقعد بدون خون ریزی و درد می توانید به مطب ایشان مراجعه بفرمایید.

از بارزترین دلال بروز فیشر می توان به یبوست یا اسهال شدید اشاره کرد. یبوست یا اسهال طولانی مدت باعث بروز خراشیدگی در پوست مقعد می شود و این امر باعث منقبض شدن عضلات داخلی مقعد و درد ناحیه مقعد می شود. علاوه بر آن یبوست باعث می شود تا مدفوع در مدت زمان های طولانی و با فشار زیادی دفع شود ؛ بنابراین یبوست طولانی مدت باعث آسیب رسانی به پوست اطراف مقعد و بروز بیماری فیشر می شود.

شقاق مقعدی چیست ؟

شقاق مقعدی یک برش یا پارگی کوچک ، در پوشش داخلی مقعد می باشد. ترک خوردگی در پوست ، باعث درد شدید و مقداری خونریزی قرمز روشن ، در طول و بعد از مدفوع کردن می شود. در این زمان ، فیشر می تواند برای تحت تاثیر قرار دادن بافت ماهیچه به اندازه کافی ، عمیق باشد. یک عارضه مقعدی معمولاً یک مشکل حاد نمی باشد ، و می تواند افراد را در تمام سنین تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه اغلب در نوزادان و کودکان مشاهده می شود ؛ چون یبوست در این گروه های سنی ، یک مشکل رایج می باشد.
در بیشتر موارد ، پارگی به خودی خود ظرف 4 تا 6 هفته بهبود می یابد. در مواردی که در آن فیشر بیش از 8 هفته ماندگار است ، این عارضه مزمن در نظر گرفته می شود. درمان های خاصی از قبیل روان ساز مدفوع و تسکین دهنده های درد موضعی ، می تواند بهبود را ارتقا داده و به تسکین درد کمک کند. اگر این عارضه مقعدی با این درمان ها بهبود پیدا نکند ، باید تحت جراحی قرار بگیرید. پزشک شما ، برخی ناهنجاری دیگر که می تواند باعث ایجاد این مشکل شود را ، بررسی می نماید.

علائم بیماری شقاق

شقاق مقعدی باعث بروز یک یا چند مورد از علائم زیر می شود :

درد ناحیه مقعدی
درد هنگام دفع مدفوع
درد پس از دفع مدفوع
خونریزی مقعد
بروز یک زائده کوچک بر روی پوست نزدیک مقعد
سوزش مقعد و اطراف آن
خارش مقعد و اطراف آن
بروز ترک در اطراف ناحیه مقعد
پارگی آشکار در پوست اطراف مقعد
آویزان شدن پوست ، یا ایجاد برآمدگی کوچک در پوست کنار پارگی
مشاهده خون در مدفوع یا در کاغذ توالت ، بعد از خشک کردن مقعد

علائم گفته شده از بارزترین علائم بیماری شقاق هستند که می توانند به تدریج یا به طور ناگهانی بروز کنند. گاهی بیمار تنها یکی از علائم گفته شده را دارد ولی گاهی نیز بروز چندین علائم به صورت همزمان است. در صورتی که به علائم اولیه بیماری های مقعدی کم توجهی شود این بیماری به مرحله شدیدتری می رسد و باعث عفونت می شود. عفونت فیشر باعث می شود تا بیمار با علائم و مشکلات شدیدتری مواجه شود که از این علائم می توان به درد شدید ناحیه مقعد و تب اشاره کرد. دردی که بر اثر عفونت به وجود آید در اغلب موارد غیر قابل تحمل است و حتی باعث بی خوابی بر اثر درد بیش از حد نیز می شود. از دیگر علائم عفونت این عارضه می توانیم به ترشحات اشاره کنیم .

علل شقاق مقعدی چیست ؟

دکتر معتمدی ، بهترین متخصص کلورکتال تهران در خصوص علل ایجاد این عارضه بیان می کند ، شـقاق مقعدی بیشتر اوقات در زمان سفت بودن مدفوع و خروج دشوار آن از مقعد اتفاق می افتد ؛ یبوست مزمن یا اسهال مکرر نیز می تواند باعث پارگی پوست اطراف مقعد شود. برخی علل رایج دیگر عبارتند از :

فشار در طول زایمان یا مدفوع کردن
بیماری التهاب روده مثل بیماری کرون
جریان خون کاهش یافته در ناحیه راست روده
ماهیچه های باسطه مقعدی بسیار منقبض و محکم
در موارد نادر ، شقاق می تواند در اثر موارد زیر ایجاد شود :
سرطان مقعد
HIV
توبرکلوز
سیفلیس
تبخال

چه کسانی در معرض خطر شقاق مقعدی هستند ؟

این عارضه مقعدی در طول نوزادی رایج است.
افراد بزرگسال نیز به دلیل جریان خون کاهش یافته در ناحیه راست روده ، در برابر فیشر مستعد می شوند.
در طول دوران کودکی و بعد از آن ، زنان در اثر فشار وارده در طول زایمان ، در معرض خطر مشکلات مقعدی قرار می گیرند.
افراد دارای IBD نیز در معرض خطر بالای توسعه شـقاق هستند. التهابی که در پوشش داخلی روده اتفاق می افتد ، باعث می شود که بافت اطراف مقعد ، در برابر پارگی مستعد تر شود.
افرادی که مرتباً یبوست را تجربه می کنند ، در معرض خطر افزایش یافته بیماری های مقعدی هستند. فشار و خروج مدفوع سفت و بزرگ نیز از علل رایج این عارضه مقعدی است.

عوارض شقاق:

شقاق ممکن است عواذض زیر را برای بیمار به همراه داشته باشد:
عدم بهبودی : در صورتی که شقاق در عرض هشت هفته برطرف نشود، مزمن در نظر گرفته شده و احتمالا نیاز به درمان بیشتری دارد.
عود کردن : زمانی که یک بار درگیر این بیماری شوید، در معرض درگیری مجدد و ابتلا به یک شقاق دیگر قرار دارید.
پارگی که به عضلات اطراف کشیده می شود: شقاق می تواند به حلقه عضله ای که مقعد شما را بسته نگه می دارد (به آن اسفنگتر داخلی گفته می شود) آسیب برساند. در این صورت، بهبودی شما به تاخیر خواهد افتاد و ممکن است برای رفع مشکل و یا کاهش درد خود به استفاده از دارو و یا حتی جراحی نیاز داشته باشید.

شقاق مقعد معمولا چقدر ماندگار است؟

در اکثر مواقع ، شقاق در عرض چند روز و یا چند هفته برطرف می شود. در بدترین حالت، اگر بیماری شما مزمن باشد، بیش از هشت هفته درگیر ان خواهید بود و در صورتی که تحت درمان باشید بین 6 الی 12 هفته تا بهبودی فاصله دارید.

آیا می توان شقاق را در خانه درمان کرد؟

هرچند در اکثر مواقع، این بیماری خودبه خود رفع می شود و نیازی به درمان جدی نیست، اما می توانید با رعایت یک سری نکات به سرعت این فرایند کمک کرده و به بهبودی خود را سرعت ببخشید. این نکات به شرح زیرهستند:

می توانید مقعد خود را با پدهای بهداشتی بدون الکل تمیز کنید.
سعی کنید بعد از دفع مدفوع دوش بگیرید.
از یک پماد و یا کرم استفاده کنید و به طور موضعی در محل مورد نظر بمالید برای مثال وازلین گزینه مناسبی است زیرا با حفظ رطوبت مانند آنتی بیوتیک عمل می کند و می تواند باعث افزایش سرعت بهبودی شود.
سعی کنید هرروز دو الی سه مرتبه، دوش دو یا سه بار در روز به مدت حداقل 10تا 15 دقیقه حمام سیتز (به آن حمام نشیمنگاه هم گفته می شود) بگیرید. با این کار می توانید عضلات خود را نرم کنید و عوارضی که با آن ها درگیر هستید را تسکین دهید.

آیا زمان ابتلا به شقاق باید رژیم غذایی خود را تغییر دهیم؟

دنبال کردن موارد زیر می تواند به شما کمک کند تا راحت تر این دوره را پشت سر بگذارید:

آب و مایعات بیشتری بوشید
سهم سبزیجات و میوه جات تازه را در سبد غذایی خود بالا ببرید.
از مصرف غذاهای تند و اجیل ها تا زمانی که درگیر علائم هستید خودداری کنید

شقاق مقعدی چگونه تشخیص داده می شود ؟

بهترین متخصص بیماری های روده در تهران ، معمولاً شقاق را به راحتی با آزمایش کردن ناحیه اطراف مقعد ، تشخیص می دهد. با این وجود ، گاهی بمنظور تائید تشخیص ، آزمایش روده را نیز انجام می دهد. در طول آزمایش ، پزشک ، یک آندوسکوپ را در راست روده جهت مشاهده آسان تر پارگی وارد می کند. این ابزار پزشکی ، یک لوله باریک است که به پزشکان این امکان را می دهد تا کانال مقعد را تحت نظارت قرار دهند. استفاده از آندوسکوپی می تواند به پزشک در یافتن درد مقعد کمک کند. در برخی موارد درد راست روده ، برای ارزیابی بهتر علائم خود ، به آندوسکوپی نیاز خواهید داشت.

چگونه می توان از شـقاق مقعدی پیشگیری کرد ؟

شقاق مقعدی را نمی توان مورد پیشگیری قرار داد ، ولی می توان با دنبال کردن معیارهای پیشگیرانه زیر ، خطر وقوع آن را کاهش داد.

ناحیه مقعد را خشک نگه دارید.
ناحیه مقعد را به آرامی با صابون ملایم و آب گرم تمیز کنید.
مایعات زیاد بنوشید ، غذاهای حاوی فیبر زیاد بخورید و به طور مرتب برای اجتناب از یبوست ، ورزش کنید.
بلافاصله اسهال را درمان کنید.
پوشک نوزاد را مرتباً تعویض کنید.

شقاق چگونه درمان می شود ؟

بیشتر شـقاق های مقعدی به درمان جامعی نیاز ندارند. برخی درمان های خانگی خاص می تواند به ارتقا دادن بهبود و تسکین علائم دردناک کمک کند. شما می توانید فیشر مقعدی را در منزل با روش های زیر درمان کنید :

استفاده از روان سازهای مدفوع بدون نسخه
نوشیدن مایعات بیشتر
خوردن مکمل های فیبر و غذاهای فیبری مثل میوه ها و سبزیجات خام

اگر علائم شما در یک دوره درمان دو هفته ای تسکین پیدا نکرد ، برای ارزیابی بیشتر ، به پزشک مراجعه کنید. پزشک تشخیص دقیق را انجام داده و درمان های دیگر را توصیه می کند. اگر این عارضه مقعدی به درمان های دارویی واکنش مثبت نشان نداد ، اسفنکتروتومی مقعد توصیه می شود. این روند جراحی ، شامل ایجاد یک برش کوچک در عضله باسطه مقعد برای ریلکس شدن آن می باشد. ریلکس کردن ماهیچه ، امکان بهبود شقاق مقعدی را فراهم می آورد. همه بیماری های مقعدی نشانه یبوست یا رژیم های کم فیبر نمی باشند. فیشر هایی که روند بهبود آن ها ضعیف است ، آن هایی هستند که در موقعیت هایی غیر از بخش میانی یا خلفی مقعد شما قرار گرفته و یک موقعیت پایه را تشکیل می دهند. اگر شما علیرغم امتحان کردن درمان های خانگی ، نگران بهبود پیدا نکردن این عارضه هستید ، در صورت نیاز به انجام تست های بیشتر ، به پزشک مراجعه نمایید.

هزینه جراحی شقاق

برای تعیین هزینه در ابتدا بیمار باید معاینه شود تا میزان پیشروی فیشر مشخص شود. برای درمانبیماری های مقعدی راه های متفاوتی وجود دارد و بهترین جراح و متخصص بیماری های روده تهران با توجه به میزان پیشرفت بیماری بهترین روش را به بیمار پیشنهاد می دهد.

برای درمان شقاق مقعدی به چه دکتری مراجعه کنیم ؟

در صورتی که علائمی مانند درد و سوزش در هنگام دفع مدفوع داشتید و یا بعد از دفع ، خون ریزی داشتید لازم است برای بررسی به دکتر متخصص مراجعه نمایید. از آنجایی که بسیاری از علائم فیشر و بواسیر شبیه به هم هستند ، تنها پزشک متخصص می تواند تشخیص قطعی این بیماری را بدهد. توصیه می شود به منظور پیشگیری از اتلاف هزینه ، وقت و تشخیص درست بیماری به جراح و متخصص بیماری های روده و مقعد مراجعه نمایید تا در صورتی که به درمان نیاز داشتید ، پزشک بتواند با تبحر و مهارت خود در این زمینه به شما کمک کند. دکتر وحید معتمدی ، دارای بورد تخصصی جراحی عمومی و فلوشیب فوق تخصصی کلورکتال ، بهترین متخصص بیماری های مقعدی در تهران است. برای درمان بیماری های روده بزرگ و درمان شقاق بدون خون ریزی و درد در تهران ، می توانید به مطب ایشان مراجعه بفرمایید.

انواع فیشر یا شقاق

این بیماری با توجه به مدت ظاهر شدن در ناحیه نشیمنگاه و همچنین رکتوم فرد به 2 نوع تقسیم می شود :

نوع اول شقاق حاد :

از رایج ترین نوع فیشر است که در چین های مقعد معمولا ایجاد می شود. این نوع عارضه های مقعدی بعد از 6 هفته خود به خود بهبود پیدا می کنند. ممکن است در طول این دوره یبوست را تجربه کنید.

نوع دوم شقاق مزمن :

نسبت به نوع اول ، کمتر رایج است و اغلب افرادی که از یبوست مزمن رنج می برند و یا به صورت مداوم رابطه مقعدی دارند ، به فیشر مزمن مبتلا می شوند. زخم این نوع عارضه عمیق بوده و خود به خود بهبود پیدا نمی کند و لازم است بیمار حتما تحت درمان پزشکی قرار بگیرد.

زمان مناسب برای درمان فیشر :

برای جلوگیری از پیشرفت بیماری توصیه می شود ، زمانی که علائم بیماری را مشاهده کردید به متخصص مراجعه نمایید تا درمان در زمان درست انجام شود.

سوالات متداول در رابطه با شقاق و راه های درمان آن

آیا درد در ناحیه مقعد به تنهایی نشانه ای از شقاق است ؟

اگر علائم دیگری مثل خونریزی ، خارش و سوزش ندارید ، احتمال اینکه به فیشر دچار باشید کم است و علت درد ممکن است به مشکلات دیگری مربوط باشد.

چه غذاهایی در زمان ابتلا به این عارضه توصیه نمی شوند ؟

اگر به شقاق دچار هستید ، لازم است از مصرف آجیل ، چیپس ، ذرت بو داده و غذاهایی که منجر به یبوست می شوند ، خودداری نمایید.

آیا برای درمان شقاق وازلین خوب است ؟

استفاده از پمادهای نرم کننده و آنتی فیشرها برای تسکین ناحیه مقعد تجویز می شوند. نکته ای که باید به آن دقت داشته باشید این است که استفاده از این نوع پمادهای دارویی تنها تا دو هفته مجاز هستند.

اگر شقاق را درمان نکنیم چه می شود ؟

درد و التهاب شدت بیشتری پیدا کرده و در نهایت ممکن است زخم شما عفونت کرده و مشکلات گسترده تری را ایجاد نماید که درمان را سخت تر و پیچیده تر می کند.

چه درمانی برای افرادی که شقاق به همراه اسپاسم مقعدی دارند مناسب تر است ؟

در چنین شرایطی درمان با لیزر نسبت به روش های جراحی اولویت بیشتری دارد ؛ چرا که به کمک لیزر زخم ها به سرعت بهبود پیدا کرده و گرفتگی عضلات مقعدی برطرف می شوند.

چه تفاوتی بین فیشر و بواسیر وجود دارد ؟

فیشر عموما در حین حرکات روده علائم خود را نشان می دهد ، این در حالی است که بواسیر در طول روز منجر به بروز درد می شود. از دیگر تفاوت های این دو عارضه می توان به این موضوع اشاره نمود که معمولا شکاف مقعدی در شقاق به کمک رژیم غذایی فیبر بالا و نرم کننده های مدفوع برطرف می شود ؛ در حالی که بواسیر در بیشتر موارد به درمان جدی تر و حداقل به یک روش غیر تهاجمی نیاز دارد.